چگونگی ایجاد نهاد آمبودزمان و تبیین نقش آن در جامعه

دکتر پژمان غفوری

روژمان نیوز-نظارت و بازرسی از مهمترین بحث ها در حقوق عمومی به ویژه حقوق اداری محسوب می شود . چرا که با انجام بازرسی و نظارت اداری موثر از طریق نهادهای صالح و قانونی می توان نتایج با ارزشی را در نظام اداری مشاهده کرد . بنابراین آمبودزمان یکی از مکانیزم های نظارتی مدرن است که امروزه جایگاه مهمی را در بحث نظارت و حاکمیت قانون به خود اختصاص داده است .

آمبودزمان در زبان سوئدی به معنی سخنگو و نماینده آمده است و به یک شخصیت قضایی مورد اعتمادی گفته می شود که به وسیله پارلمان به مدت چهار سال انتخاب می شود انتخاب مجدد او بلامانع است . آمبودزمان در ابتدا یک نفر بوده ولی امروزه تعداد آنها چند نفر است که کارها را بین خود تقسیم می کنند صرف نظر از سوابق تاریخی یاید گفت بنیاد آمبودزمان در سوئد بر اساس قانون اساسی مصوب سال ۱۸۰۹ آن کشور شکل گرفت و طی یک سده این نهاد از مرزهای سوئد فراتر رفت .

امروزه نهاد آمبودزمان به دنبال کشف سو جریانات اداری و حمایت از حقوق و آزادی های شهروندان نیز می باشد . امروزه در کشورهای اسکاندیناوی سعی بیشتر آمبودزمان در جهت حمایت و صیانت از حقوق شهروندان و حاکمیت قانون است . باید اذعان کرد در نظام حقوقی ایران نهادهای همچون سازمان بازرسی کشور و کمیسیون اصل نود مجلس وجود دارد که کارکرد و کار ویژه ای شبیه نهاد آمبودزمان را دارند . از ویژگی های شاخص این نهاد می توان به رسیدگی غیر قضایی و آمبودزمانی ، عدم تشریفات و افزایش سرعت عمل در نتیجه به رسیدگی شکایات است . به همین دلیل این نهاد مورد استقبال کشورهای مختلف دنیا قرار گرفته است .

.